CT> Từ nội chiến đến chiến tranh khu vực

Ảnh minh họa: Lính Israel trên cao nguyên Golan, gần biên giới với Syria, ngày 28/01/2015REUTERS

Nguy cơ nội chiến Syria trở thành chiến tranh Iran-Israel. Bình mới rượu cũ tại Cuba. Đảo Malta, cửa ngỏ châu Âu bán quốc tịch. Phong trào đình công tại Pháp yếu dần vì công đoàn chia rẽ. Đó là một số chủ đề chính trên báo Pháp ngày 19/04/2018.

Xung đột Iran-Israel ? Nga không muốn….

Trong bối cảnh tình hình căng thẳng ở Trung Đông, Le Figaro đặt câu hỏi : Liệu nội chiến Syria có trở thành chiến tranh khu vực hay không ? Ở trang quốc tế, Le Monde cho biết : quân đội Israel cung cấp cho báo chí hình ảnh vệ tinh về các căn cứ của Iran tại Syria, một hình thức cảnh cáo Teheran là Tsahal đã sẵn sàng.

Trong bài phân tích « Cuộc chiến sắp tới », Le Monde dự báo điều nguy hiểm không phải là va chạm Mỹ-Nga, mà là một cuộc xung đột giữa Israel và Iran. Tác giả giải thích : Mỹ, Nga, Iran và Israel tiếp tục bày binh bố trận. Ngay từ khởi đầu, nếu không có sự giúp đỡ trực tiếp từ quân sự, kinh tế, tài chính, ngoại giao và chính trị của Iran thì một mình không quân Nga không thể cứu được chế độ Bachar al Assad.

Chính quyền Hồi giáo Iran muốn có một căn cứ quân sự thường trực tại Syria nhưng Israel xem đây là một hành động tuyên chiến. Từ 6 năm nay, không quân Israel oanh kích thường xuyên các đoàn xe chở vũ khí của Iran cung cấp cho Hezbollah-Liban. Ngày 9 tháng 4, căn cứ không quân T4 bị máy bay Israel oanh kích giết chết ít nhất 7 quân nhân Iran trong đó có một đại tá.

Trong khu vực Trung Đông, không một « đám cháy » nào mà không có bàn tay Iran từ Gaza cho đến Yemen. Huy động các sắc tộc theo hệ phái Shia trong vùng, Iran có trong tay một quân đoàn võ trang trên hành lang kéo dài từ bán đảo Ả Rập cho đến Địa Trung Hải. Bộ phận cực đoan trong chính quyền Iran muốn « xóa sổ » Israel và các vương triều Sunni trong khu vực.

Cho đến nay, chính quyền Nga « thông hiểu » các trận oanh kích của Israel nhắm vào Hezbollah-Liban nhưng quan hệ Nga-Israel trở nên rắc rối hơn sau khi Israel oanh kích lực lượng Iran tại Syria mà không báo trước cho Nga. Trong khi đó, tại Washington, các cố vấn của tổng thống Donald Trump đều thuộc thành phần chống Iran.

Nếu vào tháng 5/2018, Nhà Trắng bỏ thỏa thuận hạt nhân quốc tế với Iran được ký kết vào năm 2015, Teheran tự do tinh lọc uranium, thì phe diều hâu trong chính quyền Israel liệu ngồi yên hay không ?

Còn về nghi vấn nguồn vũ khí hóa học của Damas, Le Monde hướng độc giả đến cuộc điều tra của tư pháp Bỉ : Ba công ty Bỉ « dường như » vi phạm lệnh cấm vận của Liên Hiệp Quốc, bán cho Syria từ năm 2014 đến 2016, tổng cộng 168 tấn isopropanol, dùng trong kỹ nghệ lạnh, sơn và … chế tạo khí Sarin.

…..nhưng khó ngăn chận

Cùng một câu hỏi trên Le Figaro : « Liệu nội chiến Syria có lan rộng hay không ? » chuyên gia Ran Halevi bi quan hơn. Theo nhà phân tích của viện nghiên cứu Pháp CNRS, thái độ thụ động của Tây phương, thoái lui theo Barack Obama, không trả đũa chế độ Damas sau lần sử dụng bom hơi ngạt vào năm 2013, đã gây cho châu Âu những hậu quả nghiêm trọng : Aleppo bị tàn phá, Daech nổi lên, rồi Nga và Iran khống chế Syria và sau đó là cuộc khủng hoảng di dân, vượt biển vượt biên đến Liên Hiệp Châu Âu.

Điện Kremlin biết rõ hỏa lực vũ khí quy ước của Nga yếu hơn Tây phương nên tránh xung đột trực diện. Nhưng Nga cũng có một lằn ranh đỏ, đó là « không thay đổi chế độ ở Damas ». Putin tính chuyện cung cấp cho Syria tên lửa S-300 nhưng ý định này và vụ vũ khí hóa học đã đặt Israel và vệ binh Hồi giáo Iran ở Syria vào thế mặt đối mặt.

Israel không để tái diễn sai lầm cũ, tức là để cho miền nam Israel dưới đe dọa tên lửa của Hezbollah. Do vậy, quân đội Israel không để cho Iran lập cơ sở chế tạo tên lửa tại Syria uy hiếp toàn bộ lãnh thổ Israel. Một cuộc chiến tranh Iran-Israel tại Syria là kịch bản mà chính quyền Nga lo nhất.

Trên thực tế, Teheran đang gặp khó khăn nội bộ : đồng tiền mất giá, dân chúng phản kháng, tâm lý bất an vì không biết Mỹ quyết định ra sao về vụ hiệp định hạt nhân. Một cuộc chiến tranh với Israel tại Syria sẽ gây bất bình trong dân chúng Iran.

Tuy nhiên, vệ binh Hồi giáo Iran không quan tâm đến yếu tố lòng dân. Liệu Matxcơva có đủ khả năng ngăn cản nội chiến Syria trở thành xung đột Israel-Iran hay không ? Theo nhà phân tích Ran Halevi : không có gì bảo đảm.