Một tuần lễ kinh khủng cho Tổng thống Trump Lê Phan

Một tuần lễ kinh khủng cho Tổng thống TrumpLê Phan

Nếu đây là một chương trình truyền hình reality tv thay vì là trung tâm quyền lực của nền dân chủ lãnh đạo của thế giới, Tòa Bạch ốc có thể bị các nhà phê bình nghệ thuật nói là có quá nhiều bi hài kịch. Nhưng ngay cả trong giới hạn tiêu chuẩn của một chính phủ đã gặp lúc khởi đầu hết sức gian nan, Tổng thống Donald Trump và chính phủ của ông đã trải qua một tuần lễ thật tệ hại.

Hôm thứ Hai, quyền Bộ trưởng Tư pháp đã bị cách chức, bà Sally Yates đã đưa ra những lời nhân chứng tàn nhẫn trong một cuộc điều trần ở Ủy ban Tình báo Thượng Viện, nói với các vị dân cử là bà đã khuyến cáo Tòa Bạch Ốc rằng người lúc đó đang là cố vấn an ninh quốc gia Tướng Michael Flynn có thể dễ bị áp lực bởi người Nga vì những lời nói sai sự thật mà ông đã cho biết về liên hệ của ông với nước ngoài. Trong khi bà Yates nói chuyện ở Quốc Hội, các vị thẩm phán gay gắt vặn hỏi các luật sư của chính phủ Trump những câu hỏi về lệnh cấm nhập cảnh những công dân của sáu quốc gia đa số là người Hồi giáo khiến lệnh này ngày càng lâm nguy.

Hôm thứ Ba, người đứng đầu Sở Kiểm tra Dân số từ chức, để lại một cơ quan không có lãnh đạo trong khi họ đang phải đối đầu với rối loạn về tài khoản cho cuộc kiểm tra dân số năm 2020. Chiều hôm đó, Tòa Bạch Ốc loan báo là Tổng thống Trump đã cách chức Giám đốc James Comey của Cơ quan Điều tra Liên bang, FBI, mở đầu cho một cơn bão tố với nhiều kêu gọi một công tố viên đặc biệt và những câu hỏi lưỡng đảng về lý do thực sự của hành động này của tổng thống. Một Tòa Bạch Ốc có vẻ không chuẩn bị đã gặp khó khăn kiểm soát thông điệp, với cái cảnh kỳ lạ của Phát ngôn nhân Tòa Bạch Ốc Sean Spicer trả lời câu hỏi của các nhà báo trong bóng tối của các bụi rậm bên ngoài cánh phía tây của Tòa Bạch Ốc.

Hôm thứ Tư, Bộ trưởng Giáo dục đang gặp khó khăn bà Betsy DeVos bị sinh viên la lối và quay lưng lại phản đối khi bà đến đọc diễn văn ở Viện đại học truyền thống của người da đen, Viện đại học Bethune-Cookman ở Daytona Beach. Trong khi đó, ở Đồi Capitol, các vị thượng nghị sĩ Dân Chủ làm chậm các công việc ở trong các ủy ban để thúc đẩy các đồng nghiệp Cộng Hòa phải có hành động quyết liệt hơn để tìm cho ra nguyên ủy của vụ cách chức ông Comey và tìm cách bảo đảm là cuộc điều tra về cáo buộc có đồng lõa giữa Ban vận động tranh cử của tổng thống và điện Kremlin tiếp tục.

Tin này đã gần như làm mọi người quên mất về những tin tức khác đáng lo ngại cho tổng thống và đảng của ông: một cuộc thăm dò dư luận của Viện đại học Quinnipiac cho thấy mức độ chấp thuận của cả tổng thống lẫn quốc hội Cộng hòa xuống thấp. Và đến thứ Năm, thành viên của Ủy ban Tình báo Thượng Viện nghe quyền giám đốc FBI Andrew McCabe, vốn đã hứa là sẽ cho Quốc Hội biết nếu có cố gắng của Tòa Bạch Ốc để can thiệp vào cuộc điều tra về Nga. Đây cũng là ủy ban của Thượng viện mà trước đó trong tuần đã đưa trát đòi hồ sơ từ ông Flynn và mời ông Flynn đến trước ủy ban vào tuần tới.

Cũng đúng đây không phải là thách thức đầu tiên cho Tòa Bạch Ốc, vốn đã thấy những hứa hẹn quan trọng trong khi tranh cử bị cản trở bởi Quốc Hội và tòa án. Nhưng một loạt những biến cố gây thương tổn đã khiến cho các vị dân cử và các quan sát viên suy nghĩ: Phải chăng đây là tuần lễ mà mọi sự bắt đầu đi đến sự sụp đổ cho Tổng thống Trump?

Thượng nghị sĩ Chris Coons, Dân chủ tiểu bang Delaware, giải thích thêm “Đây là một tuần lễ thật tệ cho Tổng thống Trump và chính phủ của ông, một phần không nhỏ bởi ông đã có một hành động đầy kịch tính nhưng lại rất đáng ngại khi cách chức giám đốc FBI.”

Điều còn tệ hơn, theo ông Coons và các vị khác, là tổng thống đã có một thái độ ngạo mạn trong việc cách chức, làm nhiều nhân viên FBI nhà nghề cảm thấy bị bỏ rơi, và rồi tổ chức một cuộc gặp gỡ như vả vào mặt ở ngay văn phòng Bầu Dục với đại sứ Nga và ngoại trưởng Nga.

Thượng nghị sĩ Sheldon Whitehouse, Dân chủ Tiểu bang Rhodes Island, thành viên của Ủy ban Pháp lý Thượng viện, vốn là một cựu công tố viên và bộ trưởng tư pháp tiểu bang, nhận xét “Tôi nghĩ là rất nhiều những người vốn là những ủng hộ viên nền tảng của ông Trump khá coi trọng cơ quan FBI, và cái cách mà ông Comey bị cách chức đột ngột và bị đối xử tệ hại sẽ không được những người của chính ông Trump nghĩ là tốt.”

Thượng nghị sĩ Coons thêm “Đây là một người, khi ông là một ngôi sao truyền hình reality tivi, đã chứng tỏ ông sẵn sàng đuổi việc một người và nói thẳng vào mặt họ, trong một cách chứng tỏ quyết tâm và sức mạnh của ông ta. Và vào lúc này, khi ông cách chức một trong những viên chức pháp luật cao cấp nhất nước ông ta làm việc đó trên tivi. Và qua việc cho một nhân viên cận vệ cá nhân của ông đi tới, với một phong thư vàng, và một lá thư mà chính là để tự biện minh cho mình. Thành ra, nó không phải là một tuần lễ tốt cho Tổng thống Donald Trump.”

Cuộc thăm dò của viện Đại học Quinnipiac cho thấy sự ủng hộ của ông Trump đã xuống mức thấp kỷ lục chỉ có 36%, với một sự sụt giảm ngay cả trong những người ủng hộ căn bản của ông – đàn ông da trắng và cử tri da trắng không có bằng đại hoc. Gần ba trong số năm cử tri nói 100 ngày đầu tiên của tổng thống “đa số là thất bại” - và cuộc thăm dò này được tổ chức trước việc cách chức ông Comey.

Phó giám đốc của ban thăm dò dư luận, ông Tim Malloy, giải thích trong một tuyên bố “Không có cách nào để nói quanh nói quẩn hay bọc đường những con số giảm thiểu này.”

Trong khi những hành vi trước đây của tổng thống đã làm cho người ta trợn mắt, lắc đầu và làm cho bên Dân chủ tức giận nhưng vẫn được sự ủng hộ dầu cho không mấy hăng say của bên Cộng Hòa, việc cách chức ông Comey đã làm cho các vị dân cử và các viên chức khác cũng như các nhà phân tích nhắc đến vụ Watergate, vụ nghe lén của cố Tổng thống Richard Nixon mà rồi dẫn đến ông phải từ chức.

Những vị dân cử Cộng Hòa cũng bắt đầu cảm thấy bi vạ lây. Cuộc thăm dò của Quinnipiac cho thấy là người Mỹ với tỷ số 54 chống 38, muốn đảng Dân chủ điều hành Quốc hội hơn là bên Cộng hòa. Khoảng cách này là khoảng cách cao nhất mà họ đo được từ trước đến nay theo Quinnipiac.

Mặc dầu nắm quyền kiểm soát ở cả lưỡng viện Quốc hội và một vị tổng thống Cộng hòa trong tòa Bạch Ốc, các vị dân cử Cộng hòa ở Quốc hội đã không làm được những gì họ muốn. Luật chuẩn chi mới đây là một chiến thắng lớn cho bên Dân chủ, vốn giữ được tiền cho những chương trình của họ. Thượng viện đã không thông qua được luật hủy bỏ luật thời Tổng thống Barack Obama về điều hòa khí thải methane, một chiến thắng lớn cho các nhà bảo vệ môi trường đối phó với một Quốc hội và một tòa Bạch Ốc không ưa bảo vệ môi trường. Đề nghị cắt giảm thuế cho đại doanh nghiệp và người giàu, cũng như việc hủy bỏ Obamacare, đang ngắc ngoải. Và tức giận do vụ Comey gây nên sẽ không làm cho công việc của họ dễ dàng hơn.

Trong khi đó, các vị dân cử Cộng hòa đã bị hò hét xỉ vả và hỏi vặn ở các cuộc họp làng gặp cử tri bởi những cử tri không hài lòng với Hạ viện do đảng Cộng hòa cầm đầu chấp thuận kế hoạch để hủy bỏ và thay thế Obamacare.

Phúc trình Chính trị Cook, vốn không thuộc đảng nào, tuần rồi thay đổi tiên đoán của họ cho đảng Dân chủ thêm 20 ghế. Giáo sư Kyle Kondik, chủ bút của Sabato’s Crystal Ball của viện Đại học Virginia, nói là có 18 ghế hiện nay đang trong tay đảng Cộng hòa có thể bị mất vì lá phiếu về luật chăm sóc sức khỏe.

Nhưng tuần bắt đầu từ khi tổng thống cách chức ông Comey chưa kết thúc thì vào ngày cuối lại thêm một tin sét đánh được đưa ra. Nhật báo The Washington Post bắt đầu và sau đó toàn thể báo chí nhảy vào với tin hôm thứ hai là Tổng thống Trump đã tiết lộ những thông tin được sắp vào loại bí mật nhất cho ngoại trưởng và đại sứ Nga trong cuộc gặp gỡ ở Văn phòng Bầu dục hôm tuần rồi. Dẫn nguồn tin của các cựu và đương kim viên chức Hoa Kỳ, tờ Post nói “Những điều ông Trump tiết lộ làm hại đến một nguồn tình báo tối quan trọng về Islamic State. Thông tin mà tổng thống nói ra được cung cấp bởi một nước bạn qua một thỏa thuận chia sẻ tình báo vốn tế nhị quá đến nỗi chi tiết đã không được phổ biến cho các đồng minh và ngay trong chính phủ Hoa Kỳ cũng bị giới hạn.

Chuyện động trời đến nỗi các viên chức Hoa Kỳ có mặt trong cuộc gặp gỡ với các viên chức Nga vội vã loan báo cho hai cơ quan CIA và NSA để thông báo cho quốc gia bạn đã cung cấp tin này.

Chưa hết, sang đến giữa ngày thứ Ba thì nguồn tin đó được biết chính là Israel và những thông tin mà tổng thống để lộ có thể làm hại công phu của họ xây dựng một mạng lưới tình báo ngay trong lòng tổ chức khủng bố ISIS, mà còn có thể lâm nguy đến tính mạng của điệp viên của họ đang nằm vùng trong lòng địch. Chả trách họ đã trao thông tin này với điều kiện là không được chia sẻ cho ai nếu không có sự đồng ý của họ.

Một viên chức Hoa Kỳ biết rõ vụ này chán ngán giải thích tổng thống đã “tiết lộ nhiều thông tin cho đại sứ Nga hơn là chúng ta chia sẻ với đồng minh của chính chúng ta.”

Mặc cho những cố gắng của Cố vấn an ninh quốc gia H.R. McMaster để giảm thiểu ảnh hưởng, điều mà các viên chức tình báo chỉ ra là sự đã rồi. Một viên chức tình báo Anh nhận xét “Từ nay không một cơ quan tình báo nào cung cấp thông tin tối mật cho Hoa Kỳ mà có thể yên tâm. Dĩ nhiên nó sẽ dẫn đến những quyết định không thông báo hay chỉ thông báo một phần. Kết quả sẽ làm cho Hoa Kỳ thêm mất an toàn.”

Quả là một tuần lễ tệ hại cho Tổng thống Trump, mà do chính ông gây nên.

Lê Phan
May-2017