GIẢI MÃ CƠ CHẾ BẦU CỬ TỔNG THỐNG Ở MỸ Phạm Việt

GIẢI MÃ CƠ CHẾ BẦU CỬ TỔNG THỐNG Ở MỸ

Trong các cuộc bầu cử Tổng thống 4 năm một lần, nước Mỹ áp dụng đồng thời cả 2 nguyên tắc: Phổ thông đầu phiếu (popular vote) và Đại cử tri (electoral vote).

Theo Phổ thông đầu phiếu thì ai nhiều phiếu hơn đối thủ sẽ thắng. Đây chỉ là giai đoạn đầu, được tổ chức vào tháng 11 của năm bầu cử. Kỳ bầu cử này chỉ nói lên ý nguyện và quyết định của mỗi Tiểu Bang, chớ chưa phải là chung cuộc. Ứng viên nhiều phiếu phổ thông, tính trên tổng số cử tri toàn quốc, chưa chắc đã thắng (Al Gore thua Bush con, và Hillary thua Trump là thí dụ).

Giai đoạn 2 là Electoral vote (Đại cử tri). Cuộc bầu cử này được tổ chức vào giữa tháng 12, tuy không rình rang nhưng nó mới thật sự quyết định ai thắng cuộc. Các Đại Cử Tri (Electors) của đảng giành thắng lợi ở một Tiểu Bang sẽ chính thức bỏ phiếu cho Ứng Cử Viên của đảng mình. Thí dụ Bà Hillary thắng ở California, thì 55 Đại Cử Tri (do đảng DC chọn) sẽ bỏ phiếu cho bà trong kỳ bầu cử giữa tháng 12. Tương tự, ông Trump thắng ở Texas, thì 38 người Đại Cử Tri của CH sẽ bỏ phiếu cho Trump.

Phe Dân chủ cứ nói cách bầu Đại cử tri không công bằng, nên cần thay đổi. Sự thực nếu nó dở, bất công, thì Mỹ đã chỉnh sửa từ khuya rồi. Họ không thay đổi, nghĩa là nó vẫn là phương cách tốt nhất để chọn ra người lãnh đạo đất nước. Tại sao vậy?

Mỹ là một nhà nước Liên Bang, có tới 50 Tiểu Bang lớn nhỏ, tập họp đủ mọi sắc dân, với nhiều dị biệt về đủ mọi lĩnh vực. Làm sao để quyền lợi của từng người dân và của từng Tiểu Bang không xung đột? Làm sao để 50 Tiểu Bang và hơn 300 triệu dân sống chung hoà bình, đoàn kết, quyền lợi tương đồng? Electoral vote chính là giải pháp, là câu trả lời. Cụ thể như sau:

Các Đại Cử Tri sẽ đại diện cho Tiểu Bang mình, để bỏ lá phiếu sau cùng, là họ làm theo ý nguyện của đa số cử tri trong Tiểu Bang đó, dựa trên nguyên tắc “thiểu số phục tùng đa số”. Cali bầu cho Hillary, nghĩa là đa số dân Cali khoái đảng DC, thì người CH phải phục tùng, phải để 55 phiếu Electoral votes đó cho phe DC. Có gì gọi là không công bằng ở đây? Tương tự, 38 Đại Cử Tri của CH ở Texas sẽ đại diện cho đa số cử tri của Tiểu Bang Texas bỏ lá phiếu sau cùng cho Trump. Những người theo đảng DC phải tuân thủ luật chơi “thiểu số phục tùng đa số”, có gì là không công bằng ở đây?

Cách bầu cử này vừa mang tính ý nguyện của từng người dân, vừa mang tính ý nguyện của từng Tiểu bang. Vô cùng hay. Nhờ vậy mà Liên Bang mới bền vững. Các sư phụ lập quốc phải nói là “đỉnh cao trí tuệ”, thâm sâu khôn lường.

Như vậy: Phổ thông đầu phiếu chỉ là cách người dân thể hiện ý nguyện và quyền lợi của riêng mình. Còn Phiếu Đại Cử Tri của từng Tiểu Bang là để nói lên ý nguyện và quyền lợi của riêng Tiểu Bang đó. Tất cả vẫn trên nguyên tắc: thiểu số phục tùng đa số. Rất công bằng.

Để hiểu tại sao trong kỳ bầu cử 2016 Hillary hơn ông Trump gần 3 triệu phiếu mà không thắng; số phiếu đó bà ta kiếm từ đâu ra?

Hãy lấy một thí dụ về Tiểu Bang lớn California và Tiểu Bang rất nhỏ Wyoming cho dễ hiểu.

Califonia là Tiểu Bang lớn nhất, đông dân nhất, giàu mạnh nhất của Mỹ. Mười mấy Tiểu Bang của vùng Đông Bắc Hoa Kỳ gom lại cũng không bằng California về mọi phương diện. Nếu Bang California tách ra khỏi Mỹ, nó sẽ là một quốc gia hùng mạnh hàng thứ 5 trên thế giới về mặt kinh tế.

Nói về mặt chính trị, California là Tiểu Bang Xanh, là thành trì của đảng Dân Chủ xưa nay. Thống Đốc Dân Chủ, Thượng Viện và Hạ Viện của Tiểu Bang dĩ nhiên Dân Chủ nắm đa số. Thượng Viện Liên Bang có hai người, thì xưa nay đều là hai bà Dân Chủ. Dân Biểu Liên Bang gồm 53 vị, cũng đa số là DC... Nói chung, trong những cuộc bầu cử Tổng thống, ít có ứng viên nào về California để vận động. Dân Chủ không cần về chi cho mệt, vì đó là đất nhà, thắng xiềng! Cộng Hoà cũng không đến, cho khỏi uổng công, khỏi tốn tiền, vì không cách gì lay chuyển cái khối 38.8 triệu dân, bị lậm “bùa mê thuốc lú” của Dân Chủ! California xanh lặc lè! Màu đỏ của CH, đi chỗ khác chơi! Bà Hillary thắng oanh liệt ở Cali hoàn toàn không có gì khó hiểu.

California theo chủ trương của đảng Dân Chủ một cách tuyệt đối: Ủng hộ phá thai, ủng hộ đồng tính (San Francisco là thủ đô của nhóm cờ cầu vòng, đồng tính), ủng hộ di dân bất hợp pháp, có chương trình welfare (trợ cấp tài chính và thực phẩm cho dân nghèo) thơm nhất nước, có chương trình bảo hiểm y tế Medi-Cal sộp nhất nước… Với chính sách như vậy, thì dân nghèo, dân lậu, dân đồng tính sẽ chạy về California đông hơn bất cứ Tiểu bang nào trên đất Mỹ. California wellcome tất cả! Họ làm được như thế, bởi vì Cali là vùng đất của hitech, của điện tử, và tiền bạc chảy vô như nước. Cali còn là vùng đất nông nghiệp, cần rất nhiều di dân chịu làm công việc chân lấm tay bùn, mà các sắc dân khác chê. Họ càng dễ dãi, dân tứ xứ càng gom về. Dân càng gom về, phiếu bầu của họ càng nhiều, càng vững. Cái vòng lẩn quẩn đó làm cho Cali xanh càng xanh.

Đứng về phương diện phổ thông đầu phiếu, năm 2016 bà Hillary Clinton thắng Trump áp đảo. Hillary được 5,88 triệu phiếu, còn Trump chỉ được 3,02 triệu phiếu, thua đến 2,86 phiếu. Nghĩa là đa số dân Cali bầu cho bà Clinton, và bà ta ôm gọn 55 phiếu Đại Cử Tri. Đến đây thì ai cũng rõ, con số gần 3 triệu phiếu chênh lệch bà kiếm được, chủ yếu là từ California. Đây là sự công bằng của nguyên tắc đa số thắng thiểu số. Hiển nhiên 55 Đại Cử Tri, đại diện cho đảng DC, sẽ bỏ lá phiếu sau cùng cho bà Hillary, chớ đời nào quăng cho Trump!

Bây giờ nhìn về Tiểu Bang hột tiêu Wyoming. Trump thắng 70.1% còn bà Clinton chỉ gom được 22.5%! Thắng với tỷ số còn lớn hơn bà Clinton thắng ông ta ở California. Có thể nói gần như toàn dân Wyoming kết ông Trump làm vua của họ! Nhưng dân số chỉ có 584,153 người! Tính ra dân số của cả Bang Wyoming chỉ bằng phân nửa, hay ít hơn phân nửa dân số của các thành phố lớn như San Diego, San Jose,… của California. Trump được 174,248 phiếu, còn bà Clinton chỉ được có 55,949 phiếu. Trump hơn bà Clinton 118,299 phiếu! Wyomng chỉ có một dân biểu và 2 TNS, cho nên họ chỉ có 3 Đại Cử Tri mà thôi. Hiển nhiên là 3 vị này do đảng CH chọn, và họ sẽ bầu cho Trump làm vua vào kỳ bầu cử chung kết ở tháng 12. Bang Wyoming là bang đỏ CH. Người DC không thể phàn nàn.

California dân số đông gấp 64 lần Wyoming (2016). Nhưng với cách bầu Electoral vote, Cali có 55 Đại Cử Tri, Wyoming có 3 Đại Cử Tri, thì sức mạnh của Cali bây giờ chỉ còn hơn Wyoming có 18 lần. Đây là cách để những Tiểu bang lớn không lấy thịt đè người, hiếp đáp các Tiểu bang nhỏ.

Đứng trên cái nhìn phổ thông bầu phiếu, với tổng số dân của cả hai Tiểu Bang gom chung, thì Trump thua gần 3 triệu phiếu! Nhưng đứng trên quan điểm ý dân ở mỗi Tiểu Bang, thì 50-50. Nói cách khác: đại đa số dân Cali chọn bà Clinton, còn đại đa số dân Wyoming chọn ông Trump. Cùng một cái nhìn như vậy: Có 32/50 Tiểu Bang chọn ông Trump, và chỉ có 18/50 Tiểu Bang chọn bà Clinton trong cuộc bầu cử 2016. Cộng hết các phiếu Electoral votes, bà Hillary thua ông Trump xa lắc xa lơ! Nghĩa là đứng trên phương diện ý nguyện của các Tiểu Bang, thì bà Clinton thua rất xa.

Nếu chỉ dùng phổ thông đầu phiếu thì chuyện gì xảy ra? Một ứng viên giàu có, có thế lực (mafia chẳng hạn), chỉ cần nhắm vào một số Tiểu Bang có đông dân nhất, để vận động kiếm phiếu. Với số phiếu rất lớn, của một số ít Tiểu Bang trong 50 Tiểu Bang, giúp cho ứng viên đó thành Tổng thống dễ dàng, nhưng không phải là Tổng thống của một Liên Bang. Rất nhiều Tiểu Bang ít dân còn lại, sẽ bất mãn, sẽ tách ra, sẽ có nội chiến,… Mỹ có nguy cơ tan rã!

Tóm lại, bà Hillary hơn ông Trump gần 3 triệu phiếu phổ thông tính trên toàn quốc, là do các Tiểu bang đông dân như Cali, New York bầu cho bà, nhưng nó chưa đủ để nói lên ý nguyện của Liên Bang Hoa Kỳ. Nó chỉ nói lên ý nguyện của dân California, dân New York mà thôi. Con số 32/50 Tiểu Bang ưng ông Trump mới thật sự là con số quyết định của cuộc bầu cử chọn Tổng thống cho United States, cũng trên nguyên tắc “thiểu số phục tùng đa số”.

Bầu cử kiểu Mỹ là cách bầu cử có 1-0-2 mà các vị công thần lập quốc đã sáng suốt nghĩ ra để bảo đảm cho nước Mỹ là một khối đoàn kết, tạo nên sức mạnh không quốc gia nào sánh bằng. Thể thức bầu cử của họ nói lên rất rõ ràng việc chính quyền biết dung hoà giữa quyền lợi của từng người dân và quyền lợi của các Tiểu Bang. Ngày nào đó nó lỗi thời, không còn hữu dụng, thì nó sẽ được thay đổi!!!

(Sưu tầm)